BASMANE BELGESEL FOTOĞRAF PROJE SEGİSİ
Yusuf Tuvi ve Birol Üzmez, biri doğuştan, diğeri sonradan İzmir’li, iki usta fotoğrafçı objektiflerini kentin unutulmuş tarihi mekanlarından Basmane semtine yönelttiler. Bir yıl süren fotoğraf çekimlerinin ardından 60 fotoğraftan oluşan bir fotoğraf sergisi oluşturdular.
Birbirlerinin önüne geçmeden, birbirlerinin fotoğraflarına müdahale etmeden kendi bakış açılarına yansıyan hikayeler anlattılar. Konak Belediyesi’nin desteği ve katkıları ile ortaya çıkarılan "Basmane Belgesel Fotoğraf Proje Sergisi" 8 Şubat Çarşamba günü saat 18.00 de İstanbullu sanatseverlerle Schneidertempel Sanat Merkezi’nde buluşacak . Sergi 29 Şubat tarihine kadar açık kalacak.
İzmir Fotoğraf Sanatı Derneği (İFOD) üyeleri Yusuf Tuvi ve Birol Üzmez projedeki amaçlarını şöyle özetliyor: “Basmane Oteller Sokağı belgesel fotoğraf projemiz yoluyla İzmir’in unutulmuş ve hafızalardan silinmiş bu tarihi bölgesine çekmiş olduğumuz fotoğraflarımız yoluyla yüzünü aydınlatacak bir ışık tutmak”.
Tuvi ve Üzmez’in kaleminden proje: Basmane “Oteller Sokağı”
İzmir’in en eski ve en güzel semtlerinden biridir Basmane. Uzun yıllar Anadolu’dan İzmir’e gelenlerin ilk gördükleri, Basmane Garı’ndan İzmir’e ilk adımın atıldığı yerdir. Osmanlı dönemi ve Cumhuriyet sonrasında İzmirli varlıklı ailelerin yaşamayı tercih ettiği semtlerden biriydi Basmane.
Şimdilerde Anadolu’nun bağrından kopup İzmir’e çalışmaya gelenlerin yanı sıra Afrikalıların, Irak ,Afgan,Somali ve Filistinlilerin kaldığı oteller, zamanında zengin İzmirlilerin ihtişamlı konaklarıydı aslında.
Soyluların, zadelerin soy ağacı; tarihin sayfalarında, otellerin isimlerinde kalan o konakların, köşklerin odaları yarınını göremeyen, bir sonraki sığınağını tahmin edemeyen hayatlarla dolu.
Hüzün de yalnızlık da ,yoksulluk da paylaşılır burada. Bir sonraki otele kadar. Oda fiyatı mı? Günlük, vasıfsız işlerle ödenebilecek kadar ya da işsizliğin cebinde bıraktığı son kuruşa kadar; belki 5, belki 7 lira.
Bir zamanların yakışıklı delikanlısıyken, şimdilerde pek de kimsenin yanına uğramadığı ihtiyar gibi mahzun Basmane.
Oysaki paylaşmak istediği öyle çok yaşanmışlık var ki!
Gözden kaçırılansa koca bir servet.
Bu yüzden yabancı turistler Basmane’yi görmeden İzmir’den gitmiyor. Tarihi camiler, kiliseler, havralar ve konaklar var bu semtte. Çoğu bakımsız, kaderine terk edilmiş ya da otel olsa da yine de görülmeye değerler. Basmane nin yeni sahiplerinin yanı sıra yeni konukları da çok sevmişler bu eski ama güzel semti. “(nerede oturuyorsun?) diyene, (Tarihi bir konakta) diyorum. Yalan mı?” diyor, yeni konuklardan biri.
Kaybettiğimiz ise sadece bu semtte yaşayanların hüzünle andıkları geçmişleri değil aslında, herkes için değerli olması gereken koca bir İzmir Tarihi.
1800’lerden sonra basma fabrika ve atölyelerinin merkezi olduğu için Basmane diye anılan semt Osmanlı’nın son dönemleri ve Cumhuriyetin ilk kurulduğu dönemde İzmirli zenginlerin yaşamak için tercih ettikleri yerdi. Ticaret ve sanayinin gelişmesiyle birlikte, artan konaklama ihtiyacı buradaki konakların otele dönüşme sürecini başlattı. Ardından İzmir Enternasyonal Fuarı ve Kültürpark’ ın açılmasıyla birlikte buradaki otellerin önemi daha da arttı. Ancak Türkiye’nin sosyo ekonomik gelişim sürecinde önemli bir dönemeç olan köyden kente göç olgusuyla birlikte buradaki otellerin işlevi de değişti.
Anadolu’dan İzmir’e çalışmak için gelenlerin yaşadığı oteller uzun bir süre kaçak göçmenlerin ucuz barınakları oldu. Afrikalı, Irak, Afgan, Somali ve Filistinlilerin oluşturduğu bu mülteciler Basmane’nin ölmüş olan ekonomisinin geçici olarak ayakta durmasını sağladı. Doğu ve güneyden, kuzey ve batıya geçişte önemli bir rota üzerinde bulunan Türkiye’de, bizim proje çekimlerine başladığımız dönemlerde Basmane semti mülteci hareketinin tırmanışa geçtiği illerden oldu. Mülteci hareketinin en başlarında, İzmir yeni bir hayata adım atmak için gelenlerin çıkış noktasıydı. Şimdilerde ise mültecilerin gitmesiyle tekrar eski sessiz suskun, kaderine terk edilmiş görünümüne bürünüvermiş durumda.
Basmane Oteller Sokağı’nın cephe iyileştirme çalışmaları Konak Belediyesi tarafından yapılmış ve bölge koruma amaçlı imar planlarında “Oteller Bölgesi” olarak işlenmiş olsa da bu iyi niyetli çabalar üzülerek belirtmeliyiz ki hedeflenen amacına ne yazık ki ulaşamamıştır.
Yine Konak Belediyesi tarafından eski ve kaderine terk edilmiş yapılardan biri restore edilerek Semt Merkezine dönüştürülerek bölge halkının hizmetine sokulmuştur.
Kentteki tarihsel potansiyelin turizm lehine değerlendirilmek istendiği günümüzde, tarihi oteller önemli bir olguyu teşkil etse de bu yapıların iyileştirilmesi için gereken kapsamlı restorasyonlar henüz başlatılamamış durumdadır.
Cumhuriyet 1.02.2012
 |
|
|
