MAMURE VE MERSİN KIZ KALESİ

Merhaba sevgili okurlarım.

Bayram tatili dolayısıyla kültür turunda dolaştığım yerlerden olan ve bir önceki yazımın devamı niteliğindeki iki tarihi kaleden bahsetmek istiyorum. Gerçekten görülmesi gereken iki mekan..

MERSİN KIZ KALESİ
Mersin-Erdemli-Sİlifke karayolunun 60. km’sinde Kızkalesi beldesindedir. Roma ve Bizans dönemlerinde yoğun olmak üzere Islami devirlerde de iskan görmüştür. Nekropol alanından çıkarılan eserlerden burada ilk yerleşimin MÖ 4. yüzyıla ait olduğu anlaşılmıştır. MÖ l. yüzyılda kendi adına sikke darbettirmiştir. Herodot bu kenti Gorges adında Kıbrıslı bir prensin kurduğunu yazar. Korykos Kilikya bölgesinin bir liman kenti olduğundan çok el değiştirmiştir.

MÖ 4. yüzyılın sonunda Seleukhos Nikator Silifke kentini kurduğunda Korykos’u yönetimi altına almıştır. Kent MS 72 yılında Roma egemenliğine girmiş ve 450 yıl Roma yönetimine bağlı kalmış bu dönemde tarım alanında büyük bir gelişme göstererek zeytinyağı ihraç merkezi olmuştur. Bizanslılar zamanında Arap istilalarına karşı etrafı kuvvetli surlarla çevrilmiştir. 13. yüzyılda Kilikya Ermeni Krallıkları döneminde önemli bir ticaret limanı olmuş Ceneviz ve Venedik gemilerinin uğrak limanı durumuna gelmiştir. Korykos 1448 yılında Karamanoğlu ibrahim Bey tarafından ele geçirilerek yeniden imar edilmiştir.

Örenyerinde iç ve dış kale kiliseler sarnıçlar su kemerleri kaya mezarları lahitler ve taş döşemeli Roma yolları kısmen ayaktadır. Adını adadaki kaleden almaktadır. Kare planlı kale içiçe iki sıra surdan oluşmaktadır. Etrafı hendekle çevrilmiştir. Kaleye giriş bugün mevcut olmayan hareketli bir köprüyle sağlanmakta idi. Bugünkü haliyle kale tipik Orta Çağ mimari özelliklerini yansıtmaktadır.

Korykos kıyı kalesinin 200 m açığındaki küçük adacık üzerindeki kaleye Kızkalesi denilmektedir. Büyük bölümü ayakta olan Kızkalesi’nin kuzey ve güney uçları sekiz kuleyle korunmuştur. Kalenin dış çevre uzunluğu 192 m dir. Kızkalesi ile kıyıdaki kale denizden bir yolla bağlanmış denizden gelecek saldırılara karşı önlem alınmıştır. Karamanoğlu ibrahim Bey tarafından 1448 yılında onarılan Kızkalesi bugün Mersin turizminin sembolü haline gelmiştir. Turistlerin yoğun ilgisini çeken kaleye kıyıdan balıkçı motorları ile geçilmektedir.

MAMURE KALESİ
Antalya Mersin karayolu üzerinde, Anamur yakınlarında Bozdoğan köyünde deniz kenarındadır. Türkiye'nin en büyük ve en iyi korunmuş kalelerinden biridir.

3. veya 4. yüzyılda Romalılar tarafından yaptırılmış olan kale, sonraları Bizanslılar ve Haçlılar zamanında da genişletilerek kullanılmıştır.
Anadolu Selçuklu Sultanı Aleaddin Keykubat tarafından 1221 yılında ele geçirildiği sırada yıkılan kalenin yerine, birçok Anadolu kalesinde olduğu gibi, antik temeller üzerine bugünkü kale yapılmıştır.

Daha sonra burası, Karamanoğulları’nın eline geçmiştir.
Şikari tarihine göre; "Anamur ve Taşeli'nin kafirler tarafından zapt ve harap edilmesi üzerine Karamanoğlu Mahmut Bey (1300-1308) 36.000 kişilik ordusuyla düşmanı bozguna uğratıp kaleyi ele geçirmiş, mamur edip, adını Mamuriye koymuştur" kaydı geçer. Kalenin batı duvarının üzerinde bulunan tek yazıtta, özetle; "Karamanoğlu Alaaddin oğlu Mehmet oğlu Sultan İbrahim inşa etti. Bu tarih Mükerrem Şevval ayında yazıldı" ifadesi yer almaktadır. Karamanoğlu İbrahim Bey 1424-1464 döneminde hüküm sürmüştür.

Daha sonra, Osmanlılar eline geçen kale 15, 16. ve 18. yüzyıllarda küçük onarımlar görmüş. Bir hendekle çevrili kale birbirinden yüksek duvarlarla üç bölüme ayrılmış olup; doğudaki iç avlu, batıdaki dış kale, bunların güneyinde kayalıklar üzerine inşa edilmiş iç kaleden meydana gelir. Surlar üzerinde kaleyi bütünüyle dolaşan ve bir taraftan bir tarafa geçişi sağlayan burçlar arasında bir yol vardır. Bu yol üzerinde 35 normal, 4 büyük olmak üzere 39 kule bulunmaktadır. Güneyde, sahil kenarında, kuzey doğuda baş kule olarak adlandırdığımız yüksek ve çok katlı gözetleme formlarında beş kule, köşe burcunun yanında üst örtüsü tamamen yıkılmış fener kulesi yer alır. İç avlunun kuzey batı sınırını oluşturan yüksek surda değişik şekilli yedi adet burç olup, bunlardan kuzey doğu tarafındakiler duvarla birlikte yıkılmışlardır.

Dış kalede bir cami, hamamı, çeşmesi, depoları, sarnıçları ve diğer bazı yapı kalıntıları vardır.

Mamure Camii; Batı avlusunda halen ibadete açık, onarım görmüş tek minareli tarihi bir cami bulunmaktadır. Yapıya basık kemerli taş kapıdan girilir. Merkezi kubbeli yapıda, sekizgen tambura geçiş Selçuk üçgenine benzeyen pandantif bingilerle sağlanmıştır. Camide, duvarlarda taş ve tuğla sıraları uyum içinde örülmüş kubbeye geçişte ve saçaklarda tuğladan tırnak süsleri yapılarak etki yaratılmıştır. 16. Yüzyıl Osmanlı mimarisinin klasik öğelerini taşıyan caminin ilk yapılışı Karamanoğulları'na aittir. Caminin önünde yer alan küçük kemerlerle dekore edilmiş sarnıç beşik tonozludur.

Mamure Hamamı; kalenin kuzeyinde bir hamam yer alır. Hamamın giriş bölümü yıkılmış, soğukluk, ılıklık ve sıcaklık bölümleri sağlam olarak zamanımıza gelebilmiştir. Küçük ölçekteki yapı ahşap hatıllarla desteklenmiş moloz taşla inşa edilmiştir. Hamamın iç bölümlerinde kubbeye geçiş üçgen pandantiflerle sağlanmıştır. Yapı zamanla tahrip olduğu için sonradan yapılan onarım sıvaları duvar freskolarının tahrip olmasına neden olmuştur. Hamamın; Mamure kalesinin mamur edildiği tarihte Karamanoğulları tarafından yaptırılmış olması gerekir.


Asım BİLGİLİ
12.12.2010

Tweet

Yazarın Tüm Yazıları...  -   Yazar'a mesaj yaz  -   Yorum Yaz 

Okuyucu Yorumları