KENTLERİMİZDEN... KOCAELİ, SAKARYA

Batı Karadeniz’in önemli iki kenti Kocaeli’yi S.T.Ç., Sakarya’yı B.G. ve Ö.Ö.D.’den okuyalım. Teşekkürler en kısa tanımları ile gidip görmeyi özendiren arkadaşlarımıza...

“Avrupa’yı Asya’ya bağlayan yollar üzerinde olması nedeniyle tarih boyunca önemli bir kent olma özelliği taşıyan Kocaeli, tıpkı Anadolu gibi birçok uygarlığa kucak açmış, hatta bir dönem Roma, İskenderiye ve Antakya’dan sonra dünyanın 4. büyük kenti olmuştur.

İzmit’e ait ilk deliller M.Ö.12.yy.a kadar dayanır. Bu tarihlerde Friglerin ASTAROZ, sonraları Trakialıların NİKOMEDİA olarak isimlendirdikleri bu şehir ilerleyen yıllarda Selçuklulara geçerek İznik’e komşu anlamında “İznikmid”, zamanla “İzmit”e dönüşmüştür.

Günümüzde ise nüfusu yaklaşık iki milyondur. Şehir sanayi şehri olmasından ötürü ülkenin önemli gelir kaynağıdır. Ağaçlandırma, çevre düzenlemesi, kentsel tasarım, mimari ve peyzaj mimarisi alanında özellikle son yıllarda belediye de büyük adımlar katetmiştir. Kentsel dönüşüm projeleri ile çarpık olan yerleşimi en aza indirerek modern, estetik, kaliteli yerleşim alanları oluşturulmuştur. Bunların yanısıra peyzaj açısından gelenekselleştirilmeye çalışılan “Lale Festivali” büyük önem taşır.

Şehrin gözde ilçelerinden olan Kandıra’da Karadeniz’e ait plajlar da bulunmaktadır. Kefken, Kerpe, Cebeci bunlara örnek olarak verilebilir. Özellikle Kefken’de bulunan meşhur kayalıklar ve Kerpe sahilin muhteşem manzarası yaz turizmi açısından, tatilde güneye gidecek vakite sahip olmayan, çalışan kesimin en çok tercih ettiği yerlerdendir. Bunun yanısıra kış turizmi açısından da şehirde bulunan kayak merkezi “Kartepe”, kış aylarında farklı tatil yapma imkanı sunuyor.

Kocaeli Üniversitesi de öğrenci nüfusunu arttıran en büyük unsur olarak şehrimizde yer almaktadır. Kampüs, yerleşim bakımından dağlık bir alana kurulu, fakat öğrenci ihtiyaçlarını ilk anda karşılayabilecek kafe ve eğlence merkezlerine sahiptir. Fakültelerin arası yemyeşil çimenlerin içine yapılmış ince yürüyüş yolları ile birbirine bağlanmış, fakülte binaları ise oldukça düzenli yerleştirildiğinden göze de hitap etmektedir.

Kocaeli şehrine ait en önemli projelerden biri de “Sekapark”tır. Türkiye’nin en büyük parkı olma özelliği taşıyan parktır. Yeşil-mavi uyumunun eşsiz bir örneğinin sergilendiği bu alanda, birçok kafe, lokanta, otel, açık alan, piknik alanları, uçurtma tepesi, spor kompleksleri mevcuttur. Tam bir peyzaj harikası olarak gördüğüm bu yeri, gitmediyseniz ziyaret etmenizi öneririm. Sekapark’ın yanısıra merkeze inen ana yolda ağaç şekillendirme yöntemi ile bisikletli çocuk, kelebek, horoz, vb. obje şekillerine bürünmüş ağaçlar oldukça hoş görünüyor. Denize kıyısı olan bir şehir olmasından ötürü sahil alanları oldukça güzel projelerle gezilesi yerler arasındadır. Bunlardan biri de “Derince 60 Evler Sahili” ya da diğer adı ile “Harikalar Sahili” dir. Değişik masal kahramanlarına bezenmiş figürler, kafe, restoran, eğlence parkları, konser alanları ile hem küçükler, hem de büyükler için muntazam bir mekandır.

Genel bir bakış ile, hem eğlence mekanları ile evler git gide peyzaj mimarisine uygun, bol yeşil alanlı bir Kocaeli’yi oluşturmaktadır. Kocaeli’de doğmuş, büyümüş biri olarak tam bir Kocaeli aşığıyım. Görülesi bir kenttir, gezmenizi öneririm.”

İstanbul-Ankara yolu üzerinde, otobandan doğu ve batı iki çıkışı ile kolayca ulaşılan Kocaeli, daha birçok özelliği ile önemli kentlerimizden... Özellikle Ege’ye bağlantıyı sağlayan ve Yalova, Bursa gibi büyük kentlerimize ulaşım ağını başlatan sanayi kentimiz, özellikle yakıt sanayi ve deniz taşımacılığı ile ünlü ve temizlenmeye çalışılan Körfezi ile... Eski Valilerden Leyla Ataman’ın ismi ile ilk kültür parklardan birisini bulundurmuş olan bu kentimiz merkezden geçen tren yolu ile de ünlüydü.

“Sakarya ili doğal güzellikleriyle nadir illerimizden biridir. Genelde bildiğiniz gibi deprem bölgesi olduğu için tarihi eserlerden mühim kısmı zamanımıza kalmamıştır. Fakat yenilenen peyzajıyla dikkat çekecek konuma gelmiştir Sakarya’mız.

Özellikle 99 depremi sonrası peyzaj alanına sahip olan birçok çevre düzenleme yapılmıştır. Sakarya’nın güzel peyzaja sahip olmasının büyük nedeni de doğal güzelliğinin fazla olmasıdır. Sapanca’nın en güzel sahip olduğu, ismini unutturmadığı; Sapanca Gölü ve etrafının peyzajı, Marmara’nın en büyük otelleri, bitki örtüsü harika ve huzur bulunan bir yer halindedir adeta. Adapazarı’nda gururla sunulan diğer peyzaj eseri ise “Orman Park”tır. Büyük koru olan Orman Park, hiçbir ağacın kesilmeden yerden yüksek döşenilmiş ahşaplarla zemin oluşturulması olağanüstü bir görünüm güzelliği veriyor.

Ayrıca “Kent Park” adını verdikleri kocaman yeşil alanlı bir peyzaj harikasına da Adapazarı’mızda sahibiz. Kent Park’ta yapay oluşturulan büyük gölet, envai türde çiçekler, kış bahçeleri, bisiklet yolları, farklı ışıklandırmaları ile gözde yerlerimizdendir. Bir de toplu konutlara giderken “Saklı Göl” isminde bol peyzaj çalışmasının yapılmış olduğu yer küçük Abant’a benzetilmiştir. Ahşap yolu renk renk çiçekleri, bakımlı çim alanları ve kış bahçeleriyle her daim gidilebilir bir yerdir. Ayrıca çok nezih bir ortama sahiptir. Belediye peyzajı 99 yılından sonra çok fazla gelişme göstermiştir. Merkezdeki çam ağaçlarına her yılbaşında verdikleri farklı şekiller, süsler insanın içini açıyor.

Kapalı Çark Caddesi ve parke yola sağlı sollu dikilmiş ağaçlar, büyük Saat Kulesi ile peyzajın güzelliğine ilgiyi arttırmaktadır. Büyükşehir Belediyesinin peyzaj ekibiyle çevre yollarının düzeni, duble yolların fazlalaşması, temizliği, ağaçlandırılmaları, ışıklandırmaları, süs havuzları ile biz buradayız dedirttikten cinsten.

Depremden sonra şehrimiz çabuk toparlandı, gelişti, kalkındı. Sakarya Üniversitesi Kampüsü büyüklük bakımından ülkemizin beşinci kampüsüdür. İçerisi ayrı bir Sakarya’dır. Üniversitenin peyzajı ise peyzaj mimarlığında okuyup peyzajı anlamayanların kavrayabilmesi için iyi bir örnektir. Bir tarafı Sapanca gölünün muhteşem manzarasını seyretmekte, küçük orman edasıyla ağaç bolluğu yolların güzelliği, uyumlu mimarileriyle ve alışveriş alanları, özsüt gibi kafeleriyle düzen ve ihtişamın göstergesidir. Bir de aşık olunası Sakarya’nın Taraklı ilçesinde bulunan Taraklı Evlerinin güzelliği vardır. Buranın peyzajı modern değil daha kültüreldir ve ilgi çekmektedir. Merkez ilçe olan Adapazarı’nda ayrıca Bizans İmparatoru Justionianus tarafından 6.asırda “Beş Köprü” (Justionianus Köprüsü) yaptırılmıştır. Sekiz gözü olan bu taş köprünün uzunluğu dörtyüzyirmidokuz metredir ve değeri maalesef yeni anlaşılmıştır. Bizanslılardan kalma Pentogephra, Zaupi ve Tantaendie köprülri e vardır. Hasan dağına da değinmek istiyorum. İstanbul-Ankara arasında olan bu yer Sapanca Gölü kıyısıdır. Sedir ve çam ağaçlarının arasında güzel manzaralı Mesire Yeridir. Aslında birçok mesire yeri vardır. Fakat en güzeli ve temiz, tatlı suları ile meşhurdur. Akyazı ilçesinde ise “Kuzuluk Termal” Tesisleri, Kaplıcaları, Hamamları vardır. Büyük lüks otellere sahiptir. Kaplıca kısımları Osmanlı mimarisiyle yenilenmiştir. Alt geçitleri, çevre planlamasıyla merkezden geçen sadece 9 tane tren geçidi ve planlamaları, alışveriş merkezlerinin yapaydan ziyade doğal gösterilmek istenen peyzajıyla bugün Sakarya büyük adımlar atmaktadır.”

“Sakarya büyük bir şehir, ama her semti gelişmemiş olduğu için, peyzaj yönünden de gelişme göstermedi. Adapazarı depremden sonra yavaş yavaş geliştiriliyor. Çocuk parkları, alışveriş merkezleri, spor alanları yapıldı son birkaç senede. Büyük yeşil bir alan yapıldı ve tam ortasından Çark Deresi geçiyor. Etrafı ahşap formlarla şekillendirildi. Oturma yerleri yapıldı derenin kenarına. Diğer tarafta kafeler bulunuyor. Etrafta oturma yerleriyle çok hoş görüntüsü oluyor. Yürüyüş alanları, banklar, çocuk parkları, spor alanlarını bir tarafa toplamışlar.

Şehir peyzaj çalışmaları bakımından çok ilerlemedi ama Kent Park güzel bir örnek oldu. Onun dışında Orman Park diye sadece ahşaptan yapılan, her tarafı ağaçlık olan bir yer. Bir köşede çocuk parkı, bir tarafta restoran ve kafeler var. Yeşillik yerine ahşap döşemeler ön planda tutulmuş. Küçük küçük doğal görünümlü havuzlar yapılmış.

Yeni yapılan alışveriş merkezlerinde ise görüntüye çok önem vermişler ama yeşillik ön planda değil. Giriş yeri ve çevresi yapay ağaçlarla süslenmiş ve her yer taşla kaplanmış.

Peyzaj adına çok gelişme görülmese de etrafta çalışmalar başladı ve yol kenarları yeşillendirilip çiçeklerle süsleniyor. İlerden bizler daha güzellerini yaparız umarım.”

Sakarya ili ya da anılan ismi ile Adapazarı, gerçekten deprem sonrası bölgede en hızlı gelişme gösteren kentimiz desek de bakış açısına göre değişmekte!... Özellikle merkezde zarar gören yapılar ve çevrelerinin ilk yıl yenilenmesi ile insanlarına hızla ruhsal yenilenme olanağı sağlayan bu kent, yaya bölgesi, orman ve kent parkları, endüstriyel fidanlıkları ile de iyi örnek... Sakarya Üniversitesinin eğitim öncülükleri de bilinenlerden... Benim için ayrıcalığı ise okuma yazmaya başladığım ve deprem gerçeğini ilk algıladığım kent olması... Çark caddesi ile faytonları ve şeker pancarı yüklü traktör römorkları da o günlerden anımsadıklarım...


Prof. Dr. Güniz AKINCI KESİM
31.03.2011

Tweet

Yazarın Tüm Yazıları...  -   Yazar'a mesaj yaz  -   Yorum Yaz 

Okuyucu Yorumları